TÜRKİYE DİL VE EDEBİYAT DERNEĞİ’NİN 14. KURULUŞ YILDÖNÜMÜ
Resmi Büyütmek İçin Tıklayın!
“Dilimiz Kimliğimizdir” şiarıyla faaliyetlerini sürdüren Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği 22 Mayıs 2008’de Ekrem Erdem öncülüğünde kuruldu. 20 şubesi ve bir temsilciliği ile 14. yılını kutlayan derneğimizin, dil şuurunun yerleşmesi için iz bırakan ve markalaşan faaliyetleri her geçen yıl artıyor.
Tarihçesi
Genel Başkan Ekrem Erdem, İstanbul Milletvekili olarak TBMM'de görev yaptığı 22. dönemde, tabelalardaki yabancılaşma ve yozlaşmalara yönelik toplumdan gelen yoğun tepkiler üzerine 104 arkadaşıyla birlikte Meclis Araştırma önergesi verdi. Mecliste bulunan partilerin ittifakıyla araştırma komisyonu kurulmasına karar verildi. Komisyon çalışmalarında Türkçenin içine sürüklendiği vahameti gören Ekrem Erdem, fikirlerine itibar ettiği kişilerle istişarelerde bulundu. Bu istişareler sonunda dernek kurma fikri benimsendi ve 20 Mayıs 2008’de “Dil ve Edebiyat Derneği” kuruldu. Kurucular arasında bakanlar, milletvekilleri, üst düzey bürokratlar, akademisyenler, belediye başkanları, sanatçılar, şairler, yazarlar, edebiyatçılar ve Türkçe sevdalısı iş adamları bulunuyordu.
DERNEĞİN STATÜSÜ
Kuruluşunun birinci yılının sonunda “Dil ve Edebiyat Derneği”ne Bakanlar Kurulu kararı ile “Kamu Yararına Çalışan Dernek” statüsü verildi. Yine aynı yıl faaliyet alanıyla sınırlı olmak üzere TÜRKİYE isminin kullanım hakkı İçişleri Bakanlığınca onaylandı. Dil ve Edebiyat derneği “Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği” olarak tescil edilmiş oldu.
Ekrem Erdem
Genel Başkan
1 Ocak 1948'de Sivas Koyulhisar’da doğdu. Baba adı Hüseyin, anne adı Hesna’dır.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Kürsüsünden mezun oldu. Birçok okulda öğretmen ve Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü’nde arşivist olarak görev yaptı.
20. Dönemde Refah Partisi'nden, 22., 24., 25. ve 26. Dönemlerde AK Parti’den İstanbul Milletvekili olarak TBMM’ye girdi. Sanayi, Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu üyeliği ile Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) Türk Grubu üyeliğinde bulundu, çeşitli araştırma komisyonlarında üyelik ve başkanlık yaptı.
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanlığını yürütmektedir. Yayımlanmış Bizimki Türkçe Sevdası isimli bir eseri ve çeşitli dergilerde yayımlanmış makaleleri bulunmaktadır.
Erdem, evli ve 5 çocuk babasıdır.
Birikimleriyle doğru ve güzel Türkçeyi tanıtmaya çalışan Erdem, Türkçenin layıkıyla bilinmediği gerçeğini şu sözlerle anlatmaktadır:
“Dil, milleti meydana getiren unsurların başında gelen, millet fertleri arasındaki anlaşmayı sağlayan, millî birliğin esasını ve özünü teşkil eden bir araçtır. Toplumlar millet olmayı bir dile sahip olmakla elde eder ve millî varlıklarını da kendi dilleriyle koruyabilirler. Dilini geliştirip zenginleştiremeyen, yabancı dillerin istilalarından koruyamayan milletler ne millî bir kültür oluşturabilir ne de oluşmuş kültürlerini koruyabilirler. Yozlaşma ve yabancılaşma dille sınırlı kalmayarak, zamanla bütün değerlerin yok olmasına ve millî birliğin telafisi imkânsız zararlar görmesine sebep olur. Dili yozlaşan, yabancı dillere karşı; gerek toplum hayatında, gerekse bilim ve eğitimde geri planda kalan bir milletin geleceği ciddi şekilde tehlikeye düşer.
Bugün dilimiz iyi konuşulup yazılamamaktadır. Türkçemiz her gün biraz daha bozulmakta ve cümle bozukluklarına hemen herkesin konuşmasında rastlanılmaktadır. Dilimize karşı kayıtsızlık ve özenti, üretilen mal ve ürünlerin isimlerinde, ticari unvan ve adlarda yabancılaşma süratle artmaktadır. Bu durum dilde kavram kargaşasına, millî birliğimize de zarar verecek boyutta kamplaşma ve krizlere sebep olmaktadır. Gençlerimiz Türk dilinin güzellik ve zenginliğinden; kendi dilinde düşünebilme zevk, onur ve bağımsızlığından maalesef mahrum durumdadır. Yeni yetişen nesillerin, dilinin sanat eserlerini, romanlarını, hikâyelerini, şiirlerini anlayamadan yetişmeleri; tarihlerinden, kültürlerinden ve dolayısıyla medeniyetlerinden habersiz olmalarına ve bu değerlerden kopmalarına, hatta düşman olmalarına neden olmaktadır.
Unutmayalım! Güçlü medeniyetler güçlü dillerle inşa edilebilir. Yüksek bir kültür seviyesine erişebilmek için, yüksek seviyede bir kültür diline sahip olmak gerekir. Dünyada söz sahibi olmak isteyen bir milletin, öncelikle kendi diline sahip çıkması ve dilini geliştirip zenginleştirmesi gerekir. Türkçemizin yabancı etkilerden kurtarılarak, bağımsız ve güçlü bir şekilde gelecek nesillere taşınabilmesi için, kişisel ve toplumsal duyarlılık şart. Gerekli gereksiz yabancı kelime kullanmaktan kaçınır, yabancı kökenli kelimeleri söylendiği gibi yazar ve okur, harflerimizi de Türkçe seslendirirsek karınca kadarınca dilimize sahip çıkmış oluruz.”
Amacımız
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği’nin amacı; dil, kültür ve medeniyet şuurunun toplumda yerleşmesi ve gelişmesini sağlayacak faaliyetlerde bulunmak ve bu konuda çalışmalar yapan kişi ve kuruluşlara destek vermektir. Dernek bütün faaliyetlerini kamu yararını gözeterek yapar.
İlkelerimiz
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği;
Dili millî bir mesele olarak her türlü siyasî ve ideolojik düşüncelerin üzerinde tutar.
Türkçenin fakirleştirilmeden geliştirilmesinden yanadır.
Yaşayan kelimelerin korunmasından yana olduğu gibi Türkçede karşılığı olan kelimeler yerine yabancı kelimelerin kullanılmasına da karşıdır.
İhtiyacı halinde alınan yabancı kökenli kelimelere kendi sesimizin verilmesinden yanadır.
Medeniyet ve kültürün taşıyıcısı olan dili bir ayrıştırma sebebi değil, birleştirme unsuru olarak görür.
Dil konusunda yapılan iyi niyetli bütün çalışmaları destekler.
Faaliyetlerinde her türlü öneri ve yardıma açıktır.
Şube ve Temsilcilikler
ŞUBELER
ANKARA ŞUBESİ
Başkan Prof. Dr. Muzaffer ÇAKAR
BALIKESİR ŞUBESİ
Başkan Doç.Dr. Ruhi İNAN
BURSA ŞUBESİ
Başkan Uygar Umut
ÇANKIRI ŞUBESİ
Başkan Dr.Öğrt.Gör. İbrahim AKYOL
ÇORUM ŞUBESİ
Başkan Turhan CANDAN
ERZURUM ŞUBESİ
Başkan Murat ERTAŞ
KAHRAMANMARAŞ ŞUBESİ
Başkan Fatih DEMİRDÖĞEN
KARAMAN ŞUBESİ
Başkan Hakan YERLİ
KOCAELİ ŞUBESİ
Başkan Musa YAŞAROĞLU
KONYA ŞUBESİ
Başkan Muammer ULUTÜRK
MANİSA ŞUBESİ
Başkan Muzaffer YURTTAŞ
MERSİN ŞUBESİ
Başkan Mustafa ERİM
MUĞLA ŞUBESİ
Başkan Prof.Dr.Alaattin KARACA
ORDU ŞUBESİ
Başkan Nuri KAHRAMAN
OSMANCIK ŞUBESİ
Başkan Kazım SEKİLİ
SAMSUN ŞUBESİ
Başkan Ali SERENLİ
SİVAS ŞUBESİ
Başkan Aydın YILMAZ
TOKAT ŞUBESİ
Başkan Ali BAL
YOZGAT ŞUBESİ
Başkan Mehmet Fatih BAŞKAL
TEMSİLCİLİKLER
ADİLCEVAZ TEMSİLCİLİĞİ
Başkan BUĞRA TURAN
Faaliyetlerimiz
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, kurulduğu günden bu yana Genel Merkez ve yurt genelinde bulunan 19 şubesinde ve 1 temsilciliğinde dil, edebiyat ve kültür faaliyetlerini sürdürmektedir. Kuruluşundan bugüne kurumsallaşan faaliyetlerimiz şöyledir:
SÜRELİ YAYINLAR
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneğinin yayımlanmakta olan dört adet dergisi bulunmaktadır.
Dil ve Edebiyat Dergisi, dil ve edebiyatla ilgili metinleri her ay okuyucusuna ulaştırarak yeni ufuklar kazandıran ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği tarafından aylık olarak yayımlanan bir dil-edebiyat-kültür dergisidir. İlk sayısı Ocak 2009’da çıkmıştır. Çıktığı günden bu yana her ay şiir, hikâye, deneme, makale, inceleme, eleştiri, gezi, söyleşi türünde güçlü kalemlerin ortak gayretini bir araya getiren, günümüzün dil sorunlarını ve kadim edebiyat birikimini irdeleyen dosyalar eşliğinde birbirinden değerli sayılara imza atmıştır.
Uluslararası Akademik Hakemli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, dil ve edebiyatla ilgili olup hakem sürecinden geçen makaleleriyle akademik çevrelerin ilgisini kazanan ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği tarafından yılda iki kere yayımlanan uluslararası hakemli beşeri-sosyal bilimler dergisidir. 2010 yılından itibaren altı ayda bir Nisan ve Ekim aylarında yayımlanan Dil ve Edebiyat Araştırmaları Hakemli Dergisi, 2017 yılından beri hem TR DİZİN ULAKBİM’de hem de uluslararası alan indekslerince taranmaktadır. Derginin yayın dili Türkçe olmakla beraber her sayıda belli ölçüde İngilizce, Fransızca, Almanca, İtalyanca, Rusça, Arapça ve Farsça ile Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar Türkçelerinden makaleler de kabul edilmektedir. Her sayı için yoğun bir makale akışı ve talep olmakla birlikte imkânlar ve yayın ilkeleri çerçevesinde belli sayıda makaleye yer verilebilmektedir. Uluslararası bir dergi olarak her makale için tek tek intihal raporu almaktadır. Dil ve edebiyatı konu eden oldukça geniş alana sahip makaleler hakem sürecinden sonra yayımlanmaya değer bulunmaktadır.
Olağan Şiir, daha çok genç şairlerin şiirlerinin yer aldığı her nesilden şairi bir araya getiren, şiire dair inceleme ve eleştirilere en az özgün şiirler kadar yer veren, iki ayda bir yayımlanan, şiirimizin temel taşlarını ve günümüz şiirinin cereyanlarını tahlil eden, şiire yeni açılımlar kazandıran dosyalarıyla dikkat çeken bir şiir dergisidir.
Olağan Hikâye, ilk sayısı Ekim 2020’de yayımlanan, özgün hikâye metinlerinin yanı sıra, hikâye üzerine makale, deneme, inceleme, araştırma ve eleştiri yazılarına yer veren, hikâyemizin geçmişten bugüne uzanan serüvenini, günümüzdeki hikâye yaklaşımlarını ve bu sürecin geleceğe yansımalarını tahlil eden, tür üzerine yeni fikirler oluşmasına zemin hazırlayan bir hikâye dergisidir.
Kardelen Çocuk, ilk sayısı Mayıs 2022’de yayımlanacak olan, iki aylık çocuk dergisidir. 7 yaş üzeri çocuklara yönelik hikâyelerin, denemelerin, biyografilerin, gezi yazılarının, bilgilendirici notların, oyunların, bulmacaların yer aldığı özgün çizimlerle dolu derginin yazar kadrosunu Türkiye’nin önde gelen çocuk edebiyatçıları oluşturuyor.
KİTAP YAYINLARI
Ekrem Erdem’in Bizimki Türkçe Sevdası isimli kitabının neşrinin yanında TDED Yayınları arasından şiir yıllıklarının yanı sıra “Liselerarası Edebiyat Yarışması”nda dereceye girenlerin çalışmalarını bir araya getiren kitaplar da yayımlanmıştır.
Bizimki Türkçe Sevdası / Ekrem Erdem
Güzel bir Türkçenin yeni nesillere aktarılarak varlığını sürdürebilmesi için, kişisel ve toplumsal duyarlılık esastır. Bu konuda milletçe hepimiz bilinçli bir gayretin içine girmek zorundayız.
Dilimizin bozulmasını önlemek ve yabancılaşmasının önüne geçmek için, dil eğitimi ciddi olarak gözden geçirilmeli ve öğrencilerimize iyi bir dil şuuru kazandırılmalıdır. Bu çerçevede okul öncesi eğitimden başlayarak yükseköğretime kadar dil eğitimiyle ilgili gerekli tedbirler alınmalı ve birtakım düzenlemeler yapılmalıdır.
Dilimizin dünyada hak ettiği yere gelebilmesi için, önce sağlam bir dil şuuruna sahip olmamız, ardından da dilimizi her türlü ilmî araştırmayı ifade edebilecek şekilde zenginleştirmemiz ve işlememiz gerekmektedir.
Sözün özü; önce kendimizden başlayarak, konuşmalarımızdan yazılarımıza; ürettiğimiz mal ve hizmetlerden, satın alıp kullandığımız ürünlerin adlarına; iş yerimizden, çocuklarımıza verdiğimiz isimlere kadar Türkçe konusunda duyarlı ve sorumlu hareket etmek mecburiyetindeyiz (Arka kapak yazısından).
Yazar: Ekrem Erdem
Tür: Düşünce
Sayfa sayısı: 311
Dilimiz Kimliğimizdir(Şiirler)
Türk Dil ve Edebiyat Derneği’nin organize ettiği “İstanbul” konulu İstanbul liselerarası şiir Yarışması’ndafinale kalan çalışmalar, 2012 yılında kitaplaştırıldı.
Liseliler Destan Yazıyor (Denemeler-Şiirler-Hikâyeler)
Liseliler arasında 15 Temmuz Darbe Girişimi ile ilgili Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı himayelerinde Millî Eğitim Bakanlığı, Türk Dil Kurumu ile Turkcell, Ziraat Katılım ve İlbak Holding destekleriyle şiir, hikâye ve deneme alanlarında yapılan yarışmada ilk yüze giren öğrencilerin eserleri kitap olarak basıldı ve okullarına gönderildi.
Liseliler Yazıyor: Hatırla ve Hayal Et(Şiir-Deneme-Hikâye)
Türk Dil ve Edebiyat Derneği’nin organize ettiği "Hatırla ve Hayal Et” konulu liseliler arası deneme, hikâye ve şiir yazma yarışması Cumhurbaşkanlığı Himayelerinde gerçekleştirildi. 2019 yılı içerisinde sonuçlanan yarışmanın dereceye giren ve yayımlanmaya değer görülen çalışmaları, 2020 yılında kitaplaştırıldı. Genel Yayın Yönetmenliğini Üzeyir İlbak’ın gerçekleştirdiği kitap, gençlerin geleceğe bıraktığı bir eser niteliğinde.
Şiir Yıllığı
2012, 2013, 2014 yıllarında şair yazar Zafer Acar’ın hazırladığı şiir yıllıkları edebiyatseverle buluşmuştur.
YARIŞMALAR VE ÖDÜL TÖRENLERİ
TDED’in bir başka faaliyeti de gençlerimizde dil duyarlılığının artırılması, geleceğin edip ve şairlerinin keşfedilmesi amacıyla yapılan Liseliler Arası Ödüllü Deneme, Hikâye ve Şiir yarışmalarıdır. Yarışmalara 2009 yılında İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü ile ortaklaşa “Güzel Türkçemiz” konulu deneme, hikâye, şiir yarışmasıyla başladık, 2010’da “İstanbul” hikâye, 2011’da “İstanbul” şiir, 2012’da “İstanbul Türkçesi” konulu deneme yarışmalarıyla devam ettik. 2013 yılından itibaren de Millî Eğitim Bakanlığı ile Türkiye genelinde yapılmaya başlandı, 2013’te “2013’ten 2023’e Mektuplar”, 2014‘te “Sosyal Medyanın Dili” konulu deneme yarışmaları yapıldı.
Son yapılan iki yarışma da Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleşmiştir. 2017’te yapılan “Liseliler Destanı Yazıyor / Türkiye’nin Darbeler Tarihi ve 15 Temmuz Millî İrâde Zaferi” konulu liselerarası şiir-hikâye-deneme yarışmasının Ödül töreni Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle, Külliye’de gerçekleştirilmiştir. Diğer amaçlarının yanında bu yarışmayla darbelere ve ülkemize kurulan tuzaklara karşı toplumsal duyarlılığı artırmak amaçlanmıştır. 15 Temmuz Destanını gençlerin kaleminden şiir, hikâye ve deneme olarak ebedîleşsin, nesilden nesile aktarılarak 15 Temmuz Destanı unutulmasın istenmiştir.
“2023’ten 2053’e ve 2071’e Hatırla ve Hayal Et” konulu 2018-2019 Eğitim ve Öğretim Yılı yarışmasının Ödül Töreni Külliye’de Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sn. Fuat Oktay’ın katılımlarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu yarışmayla da geleceğin Büyük Türkiye’sinin mimarı gençlerimizin geçmişini bilen ve sağlam bir gelecek tasavvuruna sahip münevverler olarak yetişmelerine destek vermek hedeflenmiştir.
KONFERANS, SÖYLEŞİ VE SOHBETLER
Kuruluş amaçları çerçevesinde Türkiye genelinde “Dilimiz Kimliğimizdir” ve “Bizimki Türkçe Sevdası” isimli konferanslar verilmekte, söyleşi ve sohbetler yapılmaktadır.
Cumartesi Buluşmaları: Kurulduğu ilk günden itibaren -salgına kadar yaz ayları hariç- kesintisiz şekilde, edebiyat ve kültür dünyamızın seçkin isimlerinin konuşmacı olarak katıldığı “Cumartesi Buluşmaları”yapıldı.
ŞURA VE KONGRELER
Anayasanın Dili Sempozyumu: Yeni anayasa çalışmalarının yapıldığı 2012’de Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, yeni anayasanın Türkçenin mantığına, yazım kurallarına uygun olarak hazırlanması için dönemin Meclis Başkanı Cemil Çiçek ve Başbakanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımları ile 24 Nisan 2012’de Ankara’da “Anayasa’nın Dili” sempozyumuna öncülük yaptı ve bu çalışmaları bir kitap halinde yayımladı (2012).
Uluslararası Şehrin Dili Kongresi (II. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi): Cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan'ın kapanış oturumuna şeref konuğu olarak katılımıyla Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, İstanbul Üniversitesi ve Limoş (Limoges) Üniversitesi iş birliğinde 18-20 Eylül 2019 tarihlerinde Uluslararası Şehrin Dili Kongresi gerçekleştirilmiştir.
Dünyanın çeşitli üniversitelerinden 250’den fazla bilim insanının katıldığı farklı salonlarda farklı bildirilerin sunulduğu 40’a yakın oturum yapılmıştır.
Kongrede "Batı Dilleri ve Edebiyatları", "Türk Dili ve Edebiyatı", "Felsefe", "İletişim ve Görsel Sanatlar", "Mimarlık ve Şehircilik", "Müzik ve Resim", "Sinema ve Tiyatro", "Sosyoloji ve Psikoloji" ve "Tarih" başlıklı oturumlar gerçekleşmiştir. Bu oturumlarda edebiyat, müzik, mimari, resim, fotoğraf ve sinema başta olmak üzere bütün güzel sanatlardan tarih, felsefe, antropoloji, psikoloji, hukuk, iktisat, sosyoloji, iletişim bilimlerine kadar dil konusu şehir temelinde sosyal bilimler etrafında bütün yönleriyle ele alınmıştır.
"Congist'19-Şehrin Dili" bildirileri, uluslararası kitap hâline getirilerek erişime sunulmuş ve sonrasında basılmıştır. Kitaplar: Bireyden Topluma: Kent ve Dil İlişkisi Üzerine, Languages and Meaning of the City, Felsefede Kent ve Kent Hakkı, Şehir: Edebî Karşılaşmalar, İnsan ve Mekân Açısından Tarihte Şehir.
MEDENİYET OKUMALARI
Kitap okumaları da TDED’in önem verdiği, birincisini geçtiğimiz eğitim öğretim yılında Kâğıthane Belediye Başkanlığı, Kâğıthane İlçe Milli Eğitim müdürlüğü ile ortaklaşa hayata geçirdiği önemli kültür faaliyetlerinden biridir.
Şehir ve Medeniyet; Dil, Kimlik ve Medeniyet; Din ve Medeniyet; Göç ve medeniyet; Coğrafya, Tarih ve medeniyet; Bilim, Düşünce, Felsefe ve Medeniyet başlıkları altında her ay bir konu ile ilgili kitaplar öğretmenler tarafından okunduktan sonra uzmanlarla, öğrenciler okuduktan sonra da öğretmenlerle müzakeresi yapıldı. Bu çalışmada hem medeniyetimizin tanınmasına hem de sohbet ortamında çocukların müzakerelere katılarak öz güvenlerini artırmak amaçlanmıştır.