RASİM ÖZDENÖREN
23/07/2025"Derdi olan insan okur, derdi olmayan da okuyarak dert sahibi olur."
Hikâyeci ve deneme yazarı Rasim Özdenören’i vefatının sene-i devriyesinde rahmet ve saygıyla yâd ediyoruz.
Ekrem ERDEM
Genel Başkan
RASİM ÖZDENÖREN (1940-2022)
İstanbullu mühendis Hakkı Özdenören ile Kahramanmaraşlı Ayşe Hanım'ın oğlu olarak 1940'ta Kahramanmaraş'ta dünyaya geldi. Şair Alaeddin Özdenören'in ikiz kardeşi olan yazar, ilkokula Kahramanmaraş'ta başladı, babasının görev yeri değişikliği nedeniyle Malatya'da devam etti. İlkokulu 1952'de tamamlayan Özdenören, 1955'te Tunceli Ortaokulundan mezun oldu. Kahramanmaraş Lisesi'nde, edebiyatla yakından ilgili Erdem Bayazıt, Hasan Seyithanoğlu, Sait ve Cahit Zarifoğlu kardeşlerle arkadaş oldu. Öğrencilik yıllarında arkadaşlarıyla Türkiye'nin önde gelen edebiyat dergilerini izleyip, yerel gazetelerde sanat sayfaları düzenlemeye başlarken, birlikte o dönem yayınına ara verilen Maraş Lisesi'nin "Hamle" dergisini yeniden çıkardılar. İlk hikayesi, "Akarsu", Varlık dergisinde 1 Ocak 1957'de çıktı. Aynı dergide, "Kasap" ve "Bayır Dereden Öyküler" adlı eserleri de yayınlandı. Özdenören'in ilk hikayeleri 1957-1958 arasında Türk Sanatı ve Arayış dergilerinde okuyucuyla buluştu. Edebî hayatı için bir dönüm noktası olan lise öğrenimini 1958'de tamamladı. Üniversite öğrenimi dolayısıyla ailesiyle İstanbul'a taşınan Özdenören, İstanbul Üniversitesi'nde İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsünü 1964'te, Hukuk Fakültesi'ni ise 1967'de bitirdi. Sezai Karakoç ile 1962'de tanışan yazar, 1964-1965'te Yeni İstiklal gazetesinin sanat sayfasını yönetti. Türk hikayesinde yerlilik unsurunu benimseyen Özdenören, 1969'da Nuri Pakdil, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt ve Alaeddin Özdenören ile "Edebiyat" dergisinin kurucuları arasında yer aldı. Üniversitenin ardından gittiği Ankara'da, Devlet Planlama Teşkilatı'nda (DPT) uzman yardımcısı olarak işe başladı. Akif İnan ve Erdem Bayazıt gibi isimlerle 1969'da, Nuri Pakdil'in yayımladığı "Edebiyat" dergisinde yazılar kaleme alan Özdenören, "Kalkınma İktisadı" konulu yüksek lisans çalışması için 1970'te ABD'ye gitti. New Mexico Üniversitesi'nde tezini tamamlayamadan geri dönerek, eylül 1971'de Ayşe Çalkaya ile Kahramanmaraş'ta evlendi. Çiftin Ömer Ümran ile Merve adını verdiği iki çocuğu dünyaya geldi. Bursa'da yedek subay personel okulunda 1972'de 6 ay eğitim gören yazar, kışla görevi için mart 1973'te Şırnak'a gitti. Askerliğini 1974 şubatında tamamladı. 1975'te Kültür Bakanlığına bakanlık müşaviri olarak atandı, 1977-1978'de müfettiş olarak çalıştı. Kültür Bakanlığındaki görevinden 1978'de ayrılan yazar, 1980'de DPT'de yeniden çalışmaya başladı. Burada uzman, yayın ve temsil dairesi başkanlığı, genel sekreter yardımcılığı ve müşavirlik gibi çeşitli görevlerde bulunduktan sonra genel sekreter iken 2005 yılında bu kurumdan emekli oldu. Cahit Zarifoğlu, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt ve Alaeddin Özdenören ile 1976'nın sonunda "Mavera" dergisini kuran yazarın, hikâye ve yazıları Varlık, Türk Sanatı, Arayış, Hamle, Dost, Soyut, Yeni İstiklal, Diriliş, Edebiyat, Mavera, Yeni Devir, Yeni Zemin, Yedi İklim, Kaşgar, Hece, Zaman, Yeni Şafak, Yeni Dönem'de yayımlandı. Prag'da yapılan Uluslararası TV Filmleri Yarışması'nda Jüri Özel Ödülü'nü kazanan "Çok Sesli Bir Ölüm" 1984'te, "Çözülme" ise 1973'te televizyona filmi olarak uyarlandı. Bütün eserleri İz Yayıncılık'tan çıkan usta isim en son aylık yayımlanan Hece dergisinin yayın yönetmenliğini üstlenmişti. Yazdığı eserlerle Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, TBMM Üstün Hizmet Ödülü ve Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü gibi pek çok ödüle layık görüldü. 82 yaşındayken Ankara'da hayata gözlerini yumdu, cenazesi Eyüp Sultan Mihrişah Valide Sultan Haziresi'ne defnedildi.
Eserlerinden bazıları şöyle:
Hikâye: Hastalar ve Işıklar (1967), Çözülme (1973), Çok Sesli Bir Ölüm (1974), Çarpılmışlar (1977), Denize Açılan Kapı (1983), Kuyu (1999), Hışırtı (2000), Ansızın Yola Çıkmak (2000), Toz (2002). Roman: Gül Yetiştiren Adam (1979). Deneme: İki Dünya (1977), Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler (1985), Yaşadığımız Günler (1985), Ruhun Malzemeleri (1986), Yeniden İnanmak (1987), Kafa Karıştıran Kelimeler (1987), Çapraz İlişkiler (1987), Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı? (1987), Müslümanca Yaşamak (1988), Red Yazıları (1988), Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti (1996), Ben ve Hayat ve Ölüm (1997), İpin Ucu (1997), Acemi Yolcu (1997), Kent İlişkileri (1998), Yüzler (1999), Köpekçe Düşünceler (1999), Eşikte Duran İnsan (2000), Yazı İmge ve Gerçeklik (2002), Aşkın Diyalektiği (2003), Düşünsel Duruş (2004) Siyasal İstiareler (2009), Açık Mektuplar (2014), Edebiyat ve Hayat (2012), Hadislerin Işığında Hz. Muhammed (2018). Çeviri: Hayvan Çiftliği (George Orwell, 1964), İslam’da Devlet Nizamı (Mevdudi, 1967), İslam Devletinde Mali Yapı (Dr. S.A. Sıddıki, 1972).
Kaynak: AA
