EKREM ERDEM’İN TABELALARLA İLGİLİ TBMM GENEL KURUL KONUŞMASI
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanı Ekrem Erdem’in Türk Standartları Enstitüsü tarafından yön levhaları ile kurum ve kuruluşlarda kullanılan tabelalar için belirlenen kurallara ilişkin gündem dışı konuşması
EKREM ERDEM (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Standartları Enstitüsü tarafından yön levhaları ile kurum ve kuruluşlarda kullanılan tabelalar için belirlenen kurallar hakkında gündem dışı söz almış bulunuyorum, yüce heyetinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.
Günümüzde dilimize maalesef gereken önemi vermiyor, hak ettiği hassasiyeti de göstermiyoruz. Dilimize karşı duyarsızlık ve yabancı dillere özenti herkesi, iş adamlarımızı ve esnafımızı da etkisi altına almıştır. Bu nedenledir ki şehirlerimizin cadde ve sokaklarını dolaştığımız zaman mağaza ve işletmelerin isimlerinde nasıl bir dil kirliliği yaşadığımızı rahatlıkla görebiliyoruz. Bu standartla gelişigüzel ve düzensiz yön levhaları ile kamu kurum ve kuruluşların tabelalarına birtakım kurallar getirilerek binaların dış düzeylerine, iş yeri önlerine, cadde ve sokaklara asılmış yabancı kelimelerin kullanıldığı, imla hatalarının da olduğu tabelalardan kaynaklanan görüntü kirliliğinin önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Standardın hazırlanmasında millî ihtiyaçlarımız esas alınırken kurum ve kuruluşların kurumsal kimlikleri de göz önünde bulundurulmuş, milletlerarası kurallar dikkate alınmış, konunun tarafları, üretici ve tüketici temsilinde iş birliği yapılmıştır.
Yön levhalarında Türkçe kelimelerin kullanımı esas alınırken yabancı kelimeler kullanılmak istenirse Türkçe kelimeden en az yüzde 25 daha küçük olacağı yazılmıştır. Örneğin "giriş", yüzde 25 oranında daha küçük "entry", zemin yeşil; "çıkış", dörtte 1 oranında daha küçük "exit", zemin yeşil; "kaçış", dörtte 1 oranında daha küçük "exit", zemin kırmızı.
Tabelaların şehir estetiğini ve mimari dokusunu bozmayacak şekilde, şehrin tabii ve tarihî görünümüyle uyumlu olması, tarihî özelliğe sahip tabelaların aynen korunması ve tarihî özelliği bulunan binalara konulacak tabelalarda bina mimarisinin de dikkate alınması, giriş tabelalarının ebatlarının binanın büyüklüğüyle orantılı ve binanın mimari özelliğine uygun iklim şartlarına dayanıklı malzemelerden yapılması, birden fazla cephesi olan binaların en fazla iki cephesine tabela asılması, acil, eczane, hastane ve polis tabelası dışındaki tabelaların bina yüzeyine dik olacak şekilde asılmaması, tabela direklerinin engellilerin dolaşımını engellemeyecek, şehir estetiğini bozmayacak şekilde olması, ağaçlara asılmaması, tabelalarda alkollü içki, sigara ve uyuşturucu maddeleri çağrıştıracak ifade ve görüntüler, korku ve batıl inançlar içeren ifade ve görüntüler, toplumun acıma duygularını istismar edecek şekilde hasta, bebek, çocuk, yaşlı ve engellilerle ilgili ifade ve görüntülerin kullanılmaması, tabelalar dil, ırk, cinsiyet, din ve mezhebe dayalı, ayrımcılık belirten unsurlar içermeyeceği gibi, kamu binalarında kamu kurum ve kuruluşlarına ait duyuru ve tanıtımlar haricinde reklam içerikli tabelalar da bulundurulamayacaktır. Bu kurallarla uygulamalardaki farklılıklar ortadan kaldırılmakta, ülke genelinde köy, mahalle, cadde, sokak, müze ve ören levhalarıyla kamu kurum ve kuruluş levhalarının zemin ve yazı renkleri, yazı puntoları standarda bağlanmıştır. Örneğin, bilgilendirme levhalarında zemin turkuaz, yazı ise beyaz olacaktır. Resmî kurum tabelalarının zemin rengi, yazının renk ve karakteri, logosunun yeri, il ve ilçe müdürlüklerinin nasıl yazılacağına kadar kurallar belirlenmiştir. Örneğin, eğitim kurumlarının tabelalarının sol tarafına Millî Eğitim Bakanlığının logosu, il, ilçe adlarından sonra gelmek üzere sırasıyla okulun ismi, okulun türü ve derecesi yazılacak, varsa okulun amblemi sağ tarafta yer alacaktır.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kamu kurum ve kuruluşlarının kendilerine özel kuralları sayılmaz ise, bu çalışma ilk olması açısından önemli. Noksanları olabilir, uygulamada birtakım zorluklarla karşılaşılabilir, bilahare yeni talepler doğrultusunda güncellenebilir. Önemli olan böyle bir çalışmanın yapılmış olmasıdır.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Erdem.
EKREM ERDEM (Devamla) - Bu standartla, ülkemizde bu alanda yaşanan karmaşanın son bulacağına, tabelaların yarattığı görüntü kirliliğinin önüne geçileceğine inanıyorum.
Türk Standartları Enstitüsü Başkanı başta olmak üzere, emeği geçen herkesi tebrik ediyorum. Bu konuda, tabii, özellikle siz değerli vekillerin desteğini bekliyorum.
24 Haziranda yapılacak seçimlerin memleketimize, milletimize ve siz değerli milletvekillerimize hayırlı olmasını diliyor, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Erdem.
Kaynak: https://www.tbmm.gov.tr/Milletvekili/UyeGenelKurulKonusmalariDetay?eid=69490
