Dil ve Edebiyat (161. Sayı)
AYASOFYA'NIN BAYRAMI
Üzeyir İlbak
Mayıs 2022. İstanbul'un fethinin 569. yılı. Roma yeryüzünden silineli
altı asır olmak üzere. Sahiden İstanbul’un Müslümanların kontrolüne
geçişinin mi, Roma’nın yıkılışının mı bayramıdır? Kim nereden nasıl
okumak isterse istesin bu İstanbul’un bayramıdır.
Dolmabahçe’den karaya çıkarılan kalyonların Harbiye’den, Feriköy’den yürütülerek
Kasımpaşa’dan Halıcıoğlu’ndan Haliç’e indirildiğinin bayramı! Balat’ta,
Edirnekapı’da, Topkapı’da surların Fatih’in Şahi toplarına teslim oluşunun yıldönümü.
Ayasofya’da Yeniçerilerin Fatih Sultan Mehmet’le saf tutuşlarının da yıldönümü;
Ayasofya’nın yeniden saf tutan ve tekbir getirerek top seslerini hatırlatan
müminlere kapılarını açışının da birinci yıldönümü.
İstanbul’un fethinin sembolü Ayasofya’nın mahyalarla yeniden buluşmasının
anlamını, “Zincirler kırılacak Ayasofya açılacak” sloganlarıyla orada coplanırken
gazete üzerinde saf tutanlar daha içten anlayacaklardır. Seksen yıla yakın mihrabında
secde edilmeyen, minaresinde mahya yanmayan mabet nihayet yapılış amacına
döndürüldü. İnsanlık için ve insanlığın inançlarla yeniden barışmasının sembolü olarak
aydınlandı Ayasofya. Kırklı yaşlarda kimi Müslüman, çocukluklarında bıraktıkları
namazı bu mekânın açılışıyla yeniden hatırladı ve yıllar sonra ilk secdelerini yaptılar.
Genç Müslümanlar Mescid-i Aksa’da yaşananları Ayasofya’da gözyaşlarıyla
hatırladı. Kubbetüssahra’nın kapısında oruçta Müslümanlara reva görülenler
insanlığın utancı olarak tarihe geçecek ve Ayasofya’nın açılışı insanlığın yüz akı
destanı olarak nesilden nesile anlatılacaktır.
Ayasofya inşaatı tamamlandıktan (M.S. 537) sonra 1000 yıl kubbesinde yankılanacak
ezanı bekledi. 1453 Mayıs’ının son gününde tekbir sesleri kubbede yankılandı.
Ayasofya artık bir camiydi ve büyük fethin sembolüydü. Dünya tarihinin en uzun
ömürlü devleti Roma’nın tarihe emanet edildiği büyük fethin sembolü! Yaklaşık beş
yüz yıl sonra ezan sustu kubbesinde, mahyalar indirildi ve fethe reddi miras edercesine
sükûta sürgün edildi Ayasofya. Bu yılın bayramı Ayasofya’nın da bayramı. Bütün
kapılarını aydınlık mesajlara bir muştu gibi açan Ayasofya’nın açılışı da kutlu olsun.